ASYMMETRISCHE WERELDOORLOG



Achtste Open Brief aan de Zittende Magistratuur

DE DERDE WERELDOORLOG is begonnen. Het heeft ons onopgemerkt beslopen, omdat het geen ‘normale’ oorlog is van land tegen land, of twee of drie groepen landen tegen elkaar. Het is een ‘asymmetrische’ wereldoorlog.

Een oorlog waarin NIET duidelijk is wie de vijand is of wie er ‘gelijk’ heeft, waarin de doelstellingen onduidelijk zijn en waarin propaganda de wildste vormen aanneemt. Kortom, niemand weet waar het heengaat en waarom.

De volgende landen zijn reeds militair in deze oorlog actief: Rusland, USA, Syrië, Irak, Iran, Afghanistan, Saoedi-Arabië, Turkije, Jemen, Katar, Australië, Oekraïne, Frankrijk, Nederland, Engeland (UK), Nigeria, Libië.

Iets minder direct maar zeer nauw betrokken zijn: Libanon, Israel, Jordanië, Egypte, Pakistan, Mali en alle nog niet-genoemde Europese landen (behalve Zwitserland en Noorwegen). Wat China, India, Pakistan, Japan en andere Aziatische landen gaan doen, is nog onbekend. Dat geldt ook voor de rest van de Afrikaanse landen en Zuid-Amerika.

MEN KAN REDETWISTEN of dit al de Derde Wereldoorlog is, of nog niet. Hoeveel landen moeten er militair betrokken zijn om het een ‘wereldoorlog’ te noemen? Meer dan de helft? Als dat zo is, dan zijn we nog veilig, want landen als Barbados en Burundi (om maar twee dwarsstraten te noemen) doen nog niet mee.

Maar dit is een vertekende voorstelling van zaken. Vier van de vijf traditionele grootmachten zijn erbij betrokken en hun doelen lopen deels parallel, maar conflicteren anderdeels. Dit is daarom een beginnende wereldbrand.

Als wij het verkeerd zien, des te beter. Maar de realiteit begrijpen en voorzorg nemen kan nooit kwaad. Wij moeten dus nadenken over de (toekomstige) rol van Nederland (misschien de Benelux), over onze eilanden en wat wij nu nog kunnen doen of juist moeten nalaten.

DE RECENTE ESCALATIE van de Syrische crisis viel precies samen met de viering van het 70-jarige bestaan van de Verenigde Naties. De VN-speeches waren de moeite waard. Obama, Putin, Xi Jinping, Rouhani en Netanyahu hadden allemaal echt iets te zeggen. Vernieuwing zit in de lucht, alsof men al aanvoelt dat de VN op het punt staat drastisch te worden hervormd.

DE KERN VAN HET CONFLICT is dit. Het Westen, met Amerika voorop, willen de huidige ‘unipolaire’ wereld in stand houden, met het recht voor de ‘internationale gemeenschap’ (aangevoerd door Amerika) om in te grijpen in landen die massaal mensenrechten schenden.

Het doel is dan om democratie wereldwijd te verbreiden. Op zich een uitstekend doel, maar de vlag dekt de lading niet altijd en de gewelddadige methode die gebruikt wordt, destabiliseert de landen die ‘gedemocratiseerd’ worden meestal meer dan dat de bevolking er echt iets mee opschiet. Om nog maar te zwijgen over grondstoffen (zoals olie) die op een of andere manier altijd toch ook een rol spelen tussen al dat democratiseren door.

Bovendien is politieke democratie, vergeven van corruptie en zonder economische verbetering, een bijna lege dop. Veel geweld, veel doden en gewonden, maar weinig echte vooruitgang.

RUSLAND EN CHINA (in feite de 5 ‘BRICS’) werken daarentegen gestadig aan de vorming van een ‘multipolaire’ wereld, waarbij inmenging in interne aangelegenheden van zelfstandige landen niet langer toegestaan zal zijn, ook niet in geval van mensenrechtenschendingen. En Rusland heeft al besloten om Amerika te pareren. ‘In a friendly way’, zoals de oude Gorbachev het onlangs uitdrukte. Maar dat betekent wel assertieve actie.

Hier staan we dan aan de vooravond van veel destructie, waaruit een nieuwe feniks zal rijzen. Het wordt geen fijne tijd. Sociale voorzieningen worden onzeker. Er zullen vele gevaren zijn, maar ook vele kansen. Want oorlog brengt het slechtste, maar ook het beste in de mens naar boven.

Daarom moeten wij nu bovenal gaan nadenken over NEUWE wegen, betere oplossingen en een stabielere wereldorde, waarin oorlog beter controleerbaar is dan nu.

EN MET EEN BETERE ECONOMISCHE ORDE! Het socialistische experiment faalde, maar het kapitalisme is geen aanvaardbaar alternatief. Het socialisme was gelijk aan armoede en totalitarisme, maar het kapitalisme leidde tot fascisme ‘lite’, een sluipende ondermijning van de democratie en haar vrijheden, onder dominantie van een kleine superrijke elite die met economische macht de politiek naar zijn hand zet.

Ongelijkheid en arrogantie worden aldus de norm.

HET IS SPIJTIG dat een wereldoorlog nodig is om tot onze zinnen te komen. Maar hoe konden wij ooit denken dat het gigantische sociale onrecht tegen die enorme massa bezitloze armen, de wezenlijke kaste van ‘paria’s’ die minstens de helft van de wereld bevolkt, ons nooit zou opbreken? Ja, ze komen voor ons geld en onze welvaart. Het is onvermijdelijk.

Maar goed, als dat dan zo is, dan wordt het hoog tijd om nu te gaan nadenken over betere alternatieven.

IN DEZE SERIE artikelen hopen wij uit te leggen dat er een redelijke Derde Weg is, die extremen voorkomt, ieder het zijne toekent en een nog veel krachtiger economie aandrijft, de vruchten waarvan op natuurlijke wijze ZONDER DWANG veel eerlijker worden verdeeld. Dit is de ‘binaire economie’, in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw ontwikkeld door jurist/econoom Louis O. Kelso en filosoof Mortimer Adler.

Bonaire, 3 oktober 2015
Michiel Bijkerk, advocaat