Kiko ta e ‘térser movimiento’



“E Tèrser Movimientu pa Hustisia Ekonómiko i Soshal”, òf mas kòrtiku, “E Tèrcer Movimientu” ta e nòmber usá pa deskribí un movimiento kresiente, konsistiendo di personanan di tur rasa, edat, religion i kultura, ku a uni pa introdusí un sistema práktiko pa realisá hustisia ekonómiko i pa kapitalisá e siudadano komun, tur kos manera a ser spliká den e buki ‘The Capitalist Manifesto’ (= ‘Manifi esto Kapitalista’), skibí pa Louis O. Kelso i Mortimer J. Adler.

E filosofi a básiko di e movimientu aki por wòrdu resumí den e siguiente palabranan di e filósofo Hegel: “The History of the world is none other than the progress of the consciousness of Freedom”. (= Historia di Mundu no ta nada otro ku progreso di e konsiensia di Libertat’)

Te awor tabatin 2 Movimientu Soshal
Durante e último 200 aña mundu a wòrdu dirigí dor di dos movimientu fundamental i soshal. E chispa ku a inspirá e movimientunan aki ta e hamber ku tur hende ta sinti
pa liberá su mes di un sosiedat yen di tirania, pobresa i diskriminashon imponé pa un grupitu chikitu i elitario ku ta pasa e poder entre nan. Tur hende ta deseá di biba den un sosiedat nobo, kaminda hende ta traha huntu pa yega na e nivel mas haltu di libertat, igualdat, hustisia i oportunidat igual. Niun di e dos movimientunan aki
a logra realisá e meta aki pa diferente motibu.

E promé di e 2 movimientunan soshal aki tabata e Revolushon Merikano di 1776. E movimientu aki - di kual su fokùs prinsipal tabata pa logra demokrasia polítiko - a tuma mas òf ménos dos siglo pa yega na su kulminashon kompleto. A dura te aña 1964 pa e derecho polítiko di “one-man, one-vote” keda realisá na Merka.

Pero Merka a mira den práktika tambe loke su Fundadónan a premirá delantá, esta ku e derecho di voto riba su mes no ta sufisiente pa garantisá hustisia pa tur. Despues di e viktoria monumental di Martin Luther King na 1964, nan a deskubrí ku sin un base sólido ekonómiko pa duna kontenido real na e derechonan polítiko, e Promé Movimientu tin un smak amargo.

Sin embargo, a pesar di e frustrashon ku tur esnan envolví a sinti durante e último fasenan di e Promé Movimientu, niun hende no por nenga ku e viktoria tabata un paso esenshal dilanti pa yega na un sosiedat liber i hustu. Pa komprondé e fayo ku a sali na kla na final di e lucha aki, nos mester komprondé ku e Promé Movimientu a lanta durante e époka preindustrial. Anto p’esei e tabata basá riba un realidat ekonómiko ku na final di e lucha ainda tabata mas òf ménos igual ku na su kuminsamentu.

E Segundo Movimientu
E Segundo Movimientu tabata e Revolushon Soshalista, e forsa soshal i ideológiko mas fuerte durante último siglo. E tabata diferente di e Promé Movimientu, entre
otro pasobra Soshalismo sí a intentá di inkorporá industria - lismo den su ideologia. Soshalismo tabata dediká na hustisia ekonómiko i soshal pa tur hende. Ounke e metanan di Soshalismo a inspirá hopi hende, e métodonan adoptá pa e Segundo Movimientu no tabata sano.

Den práktika, Soshalismo a generá mas konfl ikto i a drama mas sanger bou di e klase trahadó ku e régimennan di antes. Soshalismo a kousa inefi siensia enorme i distribimentu bestial di rekursonan natural i talento humano. Plùs Soshalismo a krea grupitunan elitario mas korupto, mas represivo i mas totalitario ku e gobièrnunan ku nan kier a kambia. En korto, e Segundo Movimientu pa un Revolushon Mundial Soshalista no solamente tabata falta un base sólido, el a prueba di ta strukturalmente kontraproduktivo pa loke ta trata libertat i hustisia pa e ser humano.

Grupitu elitario
Manera Milovan Djilas, Vice-Presidente di e promé gobièrnu revolushonario di Yugoslavia, a konstatá ku horor (den su buki ‘The New Class’ = ‘E klase Nobo’), e derecho di voto universal no por a prevení ku burokratanan i hefenan di partido a kuminsá forma un grupo elitario nobo. E grupo elitario nobo aki tabatin kòntrol kompleto di tur e medionan di produkshon, plùs e forsanan armá, polis i otro podernan gubernamental. Asina nan a kuminsá oprimí e hendenan ku nan tabata suppose di a ‘representá’ ... semper pa promové interes di ‘pueblo’, naturalmente. E korupshon aki sigur sigur no tabata kuadra ku lokual Karl Marx i otro gran pensadónan Marxista a propagá.

Basando su mes riba e kosnan bon i teniendo debido kuenta ku e debilidatnan di e Pomé i e Segundo Movimientu, un movimientu nobo pa liberá humanidat a lanta. Un movimientu ku ta nesesario pa nos sobrevivensia i rekonsiliashon durante e ‘Éra di Informashon’ ku nos ta bibando aden.

Tèrser Movimientu
E Tèrser Movimientu a kuminsá na Merka, pero e ta chikitu ainda. Gobernadó Ferre di Puerto Rico a bisa ku su programa nobo lo ta pa kapitalisá esnan pober pa medio
di e ‘Proprietary Fund for the Progress of Puerto Rico designed by Louis Kelso’. Na Guatemala e Tèrser Movimientu ta konosí komo “El Tercer Camino” (“the third way”). Na Filipinas, Canada, Mexico, i diferente otro pais rònt mundu e movimientu a kuminsá kue forsa.

E Tèrser Movimientu ta diseñá pa para Soshalismo, no pasobra Soshalismo komo ideal ta maligno, pero pasobra e forma ku Soshalismo ta trata na solushoná e problemanan humano ta defisiente i asta kontra-produktivo. E Tèrser Movimientu lo konstruí e órden demokrátiko harmonioso, ku e revolushonarionan Merikano a lucha p’é. Pero e lo ta un sistema ku e gran pensadónan Soshalista, manera Karl Marx, lo a aprobá, si e idea di kapitalisashon di e masanan pober tabata konosí e tempu ayá.

Antagonismo Labor vs. Kapital
En bes di sigui konsentrá riba e antagonismo “inevitabel” entre Labor i Kapital (entre trahadónan i doñonan di trabou) - un pensamentu eróneo di tantu Soshalismo komo Kapitalismo -, e Tèrser Movimientu lo demostrá kon Labor i Kapital por uni pa medio di e garantia ku tur hende tin derecho igual pa atkirí kapital i pa medio di métodonan efektivo pa logra esei. Simplemente bisá, e Tèrser Movimientu kier pa tur hende bira un kapitalista grandi òf chikitu. I nan kier introdusí sistemanan práktiko pa hasi esei posibel.

A base di e pensamentu aki ARCO a sugerí pa duna e trahadónan di WEB N.V. un chèns pa bira doño di 30% di e akshonnan di WEB. Ademas pa transferí otro 30% den man di konsumidónan di WEB (pues kada persona i kompania ku ta kliente di WEB lo haña akshon den WEB e ora ei).

Esaki no ta fantasia. E ta posibel pa medio di strukturanan di fi nansiamentu nobo, leinan laboral i komersial nobo, leinan monetario i di belasting nobo i algun otro reformanan legal. Tur e kambionan aki tin komo meta pa redistribuí kapital na un forma legal i legítimo pa logra ku poko poko tur hende por bira doño di sikiera un tiki kapital. I tur esaki na un manera rekto, no-violento ku rèspèt kompleto pa propiedat di tur hende.