Kuantu $100 laptop antia a manda pidi?



Por ta ku nos gobièrnu no ta na soño e biaha aki. Kisas nan a manda pidi 75.000 mil di e ‘$100 laptop’ pa por regalá kada mucha Antiano unu. Õf sikiera 25.000 pa por regalá kada mucha ku mayornan ménos pudiente unu, òf sikiera bende nan unu pa un preis rebahá. Por ta ku gobièrnu tabata alerta e biaha aki, ounke nos no a tende. Ban spera. Si no ta asina, ainda tin tempu pa bestèl nan. Na òktober nan lo sali riba merkado.

No tin sèn?
Wèl, esei ta un èksküs fásil. Tin sèn pa duna nos mandatarionan un salario ku penshun eksagerá! Pues no bin ku kuenta ku no tin sèn. Pa un proyekto edukashonal asina, semper tin sèn. No tin niun duda ku bankonan lokal lo ta dispuesto den un kaso asina pa aportá sèn boluntariamente. Por organisá un Teleton òf algu similar tambe pa duna pueblo mes un chèns pa aportá algu. Sèn no por ta un opstákulo pa un dul asina.

Edukashon mester ta nos prioridat
E $100 laptop ta un proyekto edukashonal. E lo duna muchanan un chèns pa siña traha ku computer for di un edat hóben. Mashá importante pa nan futuru. No ta konosí ainda kua ta e paisnan ku a bestèl. Por ta, pues, ku Antia ta entre nan. Nos ta spera ku nos Ministro i Diputadonan di Edukashon ta tuma bon nota di e artíkulo aki.

Sera boka di e krítikonan
No tabata fásil pa Nicholas Negroponte (fundadó di e proyekto) logra su meta. El a traha 5 aña riba dje. Tabatin krítikonan potente, manera Craig Barret, direktor di Intel, kende a yama e laptop un “$100 gadget”. Bill Gates a kuestioná diseño di e laptop, espesífi kamente pasobra e no tin un ‘hard drive’, anto e ta haña ku su pantaya ta muchu chikitu. Otronan a argumentá ku paisnan den desaroyo tin otro prioridat, manera awa i lus i kuido médiko. Sr. Negroponte semper a kontestá ku ta
trata aki di un proyekto edukashonal, no un proyekto pa produsí e mihó laptop na mundu.

Kofi Annan, ex-Sekretario General di Nashonnan Uní tabata di akuerdo. Na aña 2005, el a deskribí e laptop komo un ‘ekspreshon di solidaridat mundial’ ku lo habri kaminda pa oportunidatnan edukashonal nobo. I poko poko e krítikonan a kambia di idea. Por ehèmpel, Intel mes a disidí di djòin.

Diseño funshonal
Diseño di e ‘XO’ (= $100 laptop) ta mashá inovativo. Téknikonan a aploudi’é. E XO ta usa ‘open source software’ (pues grátis) i ta usa un sistema operashonal simpel ku ta kuadra bon ku su memoria di1GB. Ademas, e XO ta mashá duru. E no ta kibra fásil. Anto bo por kumpra un solar panel chikitu òf generadó manual aserka pa por usele sin bateria òf koriente