NOGMAALS: WAT IS GELIJKHEID? (3)



Een overzicht
Over het onderwerp gelijkheid en de noodzaak de werking van art. 1 Grondwet (= gelijkheidsbeginsel) uit te breiden tot BES is reeds genoeg gezegd. Die het nu nog niet begrijpt, die overreden we nooit. In dit artikel een overzicht van de belangrijkste (Nederlandse) sociale wetgeving, met aanbevelingen voor BES.

Afwijking art. 1 Grondwet

Om af te wijken van art. 1 Grondwet en/of art. 14 EVRM voor wat betreft grond-rechten (waaronder sociale wetgeving) is vereist dat de afwijking een legitiem doel dient. De afwijking mag dan niet disproportioneel zijn en moet effectief zijn.

Bijstand

Aanbeveling is om het systeem van de Nederlandse bijstand niet over te nemen. Wel is het noodzakelijk een minimum-levensstandaard vast te stellen voor elk BES-eiland als basis voor een bijzonder sociaal systeem voor BES. Noem deze standaard de ‘welstandnorm’.

Arbeidsongeschikten die niet meer kunnen werken ontvangen een bedrag gelijk aan de welstandnorm. Werkelozen die medisch en sociaal gezien kunnen werken, ontvangen de helft van de welstandnorm tegen halftijd-arbeid in een rouleersysteem van ‘3 weken op, 3 weken af’.

Minimumloon

Het minimumloon ligt boven de welstandnorm. WW (nu onbekend in BES)


Introduceer een volksverzekering (in aanvulling op de Antilliaanse ontslaguit-
kering, de zgn. ‘sesantia’) ter dekking van werkeloosheid voor max. 3 maanden, tot 80% van het laatstverdiende loon. Daarna valt men in de bijstand, als men geen werk heeft kunnen vinden.

WAO (nu onbekend in BES)

In de Antillen is een systeem van Ziekte & Ongevallenverzekering (ZV/OV) van
kracht. Handhaaf dit voorlopig (alsook de AVBZ), maar breidt het aantal verzekerden uit (o.a.part-timers, zelfstandigen, 60-plussers en hogere inkomens).

ZV dekt ziektekosten en uitkering bij ziekte voor maximaal 2 jaar. Het ziektekos-
ten-element kan waarschijnlijk meer inclusief en tevens kosten-effectiever op andere wijze geregeld worden. Na 2 jaar ziekte-uitkering zouden blijvend arbeidsonge-schikten in de bijstand moeten vallen.

OV betaalt wel door bij blijvende gehele of gedeeltelijke a.o. Als men onder de welstandnorm mocht uitkomen en niet meer kan werken, dan wordt de OV met bijstand aangevuld tot de welstandnorm.

Dit betekent impliciet dat de WAO beter niet kan worden overgenomen. Iemand die wegens ziekte blijvend arbeidsonge-schikt is valt in de bijstand, als hij nergens anders gedekt is.

Aan de WAO kleven 3 bezwaren:

a) hij is erg duur;
b) hij geeft aanleiding tot oneigenlijk gebruik (dit ziet men in Nederland);
c) hij neemt teveel de prikkel tot omscholing en deelname aan het arbeidsproces weg (zie wederom Nederland).

BES moeten nog beginnen dit goed te regelen. Hoe precies is nog niet te zeggen, maar de fouten van Nederland overnemen is geen goede optie.

Kinderbijslagwet

Wij kunnen geen goede reden bedenken waarom ouders van BES-kinderen hier geen aanspraak op zouden moeten kunnen maken, behalve dat het stichten van grote gezinnen niet moet worden bevorderd. Maar de tijd van grote gezinnen is in BES allang voorbij.

Huursubsidie

Niet kan worden ingezien waarom BES-burgers geen aanspraak zouden moeten kunnen maken op adequate huisvesting. In BES hoeven de woningen niet te voldoen aan alle eisen die men daaraan in Nederland stelt. Om te beginnen zijn er geen koude winters, men leeft in BES meer buiten. ‘Gelijkheid’ hoeft hier dus zeker niet ‘één-op-één’ gelijk te zijn.

Niettemin is een adequate woning en privacy in BES even belangrijk als in Nederland. Tenzij voor BES een beter systeem kan worden bedacht om een ieder adequate en vooral ook betaalbare woonruimte te garanderen, is er geen reden BES-burgers uit te sluitenvan huursubsidie op vergelijkbare grondslag als in Nederland.

AOW (in BES ‘AOV’) en AWW

Een AOV-uitkering ter hoogte van de welstandnorm is niet meer dan normaal. Hoe zou Nederland ‘politieke risico’s’ kunnen vermijden zonder een dergelijke regeling? Als één der rijkste landen ter wereld kan Nederland het toch niet maken dat in haar Caribisch deel (BES) de ouderen moeten rondkomen met een inkomen lager dan het bestaansminimum? Try and sell it, if you can! Het doet pijn dat discussie hier-over nog nodig is.

Ook een adequate weduwen & wezen voorziening die de toets aan art. 1 Grondwet kan doorstaan kan niet ontbreken in BES. De bestaande Antilliaanse regeling zal op niveau gebracht moeten worden.

Gehandicapten-zorg

Eén-op-één regelingen zijn nooit mogelijk en zelfs ongewenst, maar de noodzaak van zorg op vergelijkbaar niveau als in Nederland (geënt op de lokale situatie) is evident.

Onderwijs en volksgezondheid

Deze overheidsvoorzieningen dienen binnen de mogelijkheden die redelijkerwijs lokaal kunnen worden gecreëerd, naar Nederlands niveau te worden getild. Dit betekent dus niet dat er een Academisch Ziekenhuis en een Universiteit op Bonaire moet komen (dit in antwoord op de chicaneurs onder onze critici). Het betekent wel dat het onderwijs en de volksgezondheid kwalitatief op vergelijkbaar niveau als in Nederland moet worden gebracht.

Richtlijnen en suggesties

Dit zijn suggesties om tot een algemene benadering te komen die betaalbaar en sociaal rechtvaardigbaar is, alsmede de toets aan art. 1 Grondwet kan doorstaan.

Het is duidelijk dat dit een complexe materie is. Andere oplossingen dan hier genoemd zijn denkbaar. Maar met aanvaar-ding van het beginsel van gelijkheid en de toepasselijkheid van de gronden voor compensatie als bedoeld in art. 299 EG-verdrag, kan in goed onderling overleg - op basis van redelijkheid en econo-
mische haalbaarheid - zoiets als hier geschetst, geleidelijk worden opgebouwd.

bouwd. Dat dit Nederland ‘geld gaat kos-ten’ is duidelijk. Maar waarom zou Nederland tot dergelijke uitgaven t.b.v. Nederlanders in Nederland wel bereid zijn,
maar niet t.b.v. Nederlanders in het nieuwe Caribische deel van Nederland, t.w. BES?