CHEKEO MARGINAL DOR DI KORTE



Terser Karta Habrí na Poder Hudisial

E GENERAL MERIKANO Wesley Clark a sugerí resientemente pa sera siudadanonan radikal den kampamentunan di konsentrashon (‘concentratiekampen’). Esaki no ta fantasia. Google é na: ‘Wesley Clark Internment Camps’ y lo bo haña e clip na Youtube. El a bisa esaki den kuadro di e asina yamá ‘Guera kontra Terorismo’.

Ban suponé ku e no tabatin e intenshon pa sugerí ku ‘desempleadonan’ tambe ta kai den e kategoria di ‘siudadanonan radikal’, ounke el a menshoná nan komo ehèmpel. For di e konteksto di loke el a bisa, nos por dedusí ku probablemente e tabata referí na personanan ku no ta ‘leal’. Tanten ke e konflikto ta andando, asina Clark a bisa, esnan no ‘leal’ mester wòrdu será den kampamentunan. Clark a finalisá hasiendo un yamada riba e Aliadonan di Merka, esta Inglatera, Alemania y Fransia, pa nan tambe kuminsá prepará pa esaki.

DANKI DIOS Clark no a menshoná Hulanda. Pero kòrda ku Hulanda komo miembro di NATO tambe ta envolví den e lucha kontra ISIS. Pues, nos por verwagt di mira kampamentunan di konsentrashon na Hulanda?

Den ki sorto di baina nos a haña nos mes aden? E eko di Segundo Guera Mundial ta resoná klaramente. Na Boneiru tabatin un kampamentu asina. Durante Segundo Guera Mundial gobièrnu a sera tur Aleman bibá na Antia eiden. Despues di Guera algun di nan e keda aki y a yuda rekonstruí Boneiru.

KIKO LO PASA nos no sa. Pero un gran eksploshon mundial ta probabel. Kisas por hasi algu ainda pa skap’é. Pero nos por wèl lubidá ku polítika lo trese solushon. Polítika a kai presu den un kas di araña. Ta sèn y poder so ta blèndu nos polítikonan. Ta nan mes ta responsabel pa e situashon eksplosivo aktual. Ta p’esei Poder Hudisial ta e úniko ku kisas por hasi algu ainda.

Pero e ora ei mester skrap e doktrina di Chekeo Marginal (‘Marginale Toetsing’). E doktrina aki ta enserá, simplemente bisá, ku Korte ta hopi kouteloso pa dikta fayo kontra gobièrnu. Den kasonan ku por tin konsekuensia polítiko huesnan kasi semper ta preferá di keda afó. Pues ora abogadonan ta hiba kasonan di Derecho Humano ku por tin konsekuensia polítiko, kasi sigur Korte lo nenga di mete. Hues ta laba man. No ta su asuntu.

KORTE TA DEFENDÉ SU MES bisando ku huesnan no a wòrdu elegí. Ta p’esei nan no tin derecho pa mete den polítika. Wèl, kisas 25 aña pasá e èksküs aki tabata bálido. Pasobra e tempu ayá, demokrasia tabata eksistí ainda. Pero no mas. Demokrasia a wòrdu destruí bou di supervishon di Hues mes, nos por bisa, pasobra Korte semper a opta pa no mete!

Korte mester realisá ku e ta un parti legítimo di demokrasia. Pueblo ta nombra huesnan via di su representantenan, espesífikamente pa bisa kiko ta Hustu y Korekto. Tarea di Korte NO ta pa traha lei, ni pa ehekutá lei. Esei ta tarea di polítika. Korte su tarea ta pa atendé ku tur kaso ku siudadanonan ta hiba dilanti. Y Hues semper mester disidí konforme Lei Natural y Derecho Humano. No tin niun lei ku ta preskribí ku huesnan no mag hasi esei. Al kontrario, nos Konstitushon (Grondwet) ta instruí huesnan pa hasi esei. Pues Korte tin tur derecho y hasta obligashon pa mete! Si te nesesario den polítika tambe!

PERO KASI SEMPER HUESNAN ta skohe pa keda afó. Te ku awor a yega asina leu ku nos por tende e eko di Segundo Guera Mundial: kampamentunan di konsentrashon y e deklarashon di lealtat di 1943. Mirando e realidat aki, tempu a yega pa huesnan envolví nan mes aktivamente. Huesnan so tin e poder estatal nesesario pa POR intervení. Pueblo solamente por rebeliá òf guli. Pero huesnan ainda tin chèns y derecho pa hasi algu pa evitá desaster.

Un di e esnan ku a atvertí hopi aña promé ku Segundo Guera Mundial tabata e outor Ingles Aldous Huxley. Niun hende kier a tende, ounke intelektualnan rònt mundu tabata lesa tur su bukinan. Mirando ku Huxley no a logra, ami ta kere awor ku ami sí por konvensé nos huesnan? Pa ser honesto, mi no ta verwagt nada. Úniko kos ku mi por bisa ta, ku mi ta bai purb’é.

Bonaire, 11 ougùstùs 2015
Michiel Bijkerk, abogado