IJkpunt
Op 20 juni 2007 is afgesproken dat het BES-voorzieningenniveau in de nieuwe situatie (na 15 december 2008) niet langer geijkt zal zijn aan het niveau van Curaçao. Helaas is toen niet afgesproken aan welk niveau het dan wel geijkt zal worden. Wij hopen dat deze editie mag bijdragen tot het inzicht dat voor BES in de nieuwe si-tuatie het Nederlandse niveau ijkpunt zal moeten zijn.
Afgesproken is wel dat er een BES-fonds zal worden opgericht dat zal functioneren op vergelijkbare wijze als het Gemeentefonds. Dit betekent dat jaarlijks gelden vanuit het Rijk naar de eilanden zal gaan. Deze afspraak stemt overeen met art. 15 van de BES-Slotverklaring, waarin staat dat voor BES aansluiting zal worden gezocht bij de systematiek van de Nederlandse Financiële verhoudingswet. Daarin
zijn bepalingen over het Gemeente- en Provincie-fonds op-genomen.
Eigen broek ophouden?
Uit het Gemeentefonds gaan jaarlijks gelden naar alle gemeentes. Geen enkele gemeente ‘houdt de eigen broek op’, zoals sommigen denken. Daarte-genover staat dat alle directe belastingen in Nederland naar het Rijk gaan. Het is dus redelijk dat fondsen dan weer terugvloei-en naar de gemeenten. BES sluit aan bij dit systeem. De directe BES-belastingen gaan naar het Rijk en vloeien dan weer terug naar de BES middels uitkeringen uit het in te richten ‘BES-fonds’.
Welke uitkeringen?
In navolging van het Gemeentefonds zullen jaarlijks algemene en specifieke uitkeringen naar de BES terugvloeien. De specifieke uitkeringen dienen ter bekos-tiging van specifieke (Rijks)taken. Voorts zullen de BES dan nog eigen belastingen kunnen heffen, evenals dat voor gemeenten het geval is (bijv. leges, logeergastenbelasting, grondbelasting enz.).
Klinkt niet slecht?
Inderdaad, klinkt niet slecht. Er is echter één probleem mee. Er is niet voorzien in aanvullende uitkeringen waar gemeenten die in financiële problemen zijn geraakt ook aanpsraak op maken!
Die aanvullende uitkeringen (aan de zgn. ‘art. 12-gemeenten’) worden niet zomaar gegeven. Zij worden gegeven ‘wanneer de alg. middelen van de gemeente aanmerkelijk en structureel tekort zullen schieten om in de noodzakelijke behoeften te voorzien, terwijl de eigen inkomsten van de gemeente zich op een redelijk peil bevinden’ (art. 12 Financiële verhoudings-wet). Het steekt wanneer erkend wordt dat Nederlandse gemeenten ‘noodzakelijke behoeften’ hebben, maar BES niet.
Aanvullende uitkeringen
Aanvullende uitkeringen worden gegeven onder voorwaarde dat de ontvangende gemeenten maatregelen nemen tot verbetering van hun financiële situatie. Wat is billij-ker? BES zijn daartoe bereid. In feite is met afkondiging van het ‘Besluit tijdelijk financieel toezicht BES’ de eerste grote stap al gezet. Stringenter financieel toe-zicht dan geldt voor gemeenten zal ook in de toekomst voor BES worden gehandhaafd. Er is dus geen reden om geen aanvullende uitkeringen aan BES toe te kennen om hun niveau in X-aantal jaren naar een niveau vergelijkbaar aan het Nederlandse te tillen.