Werkbijstand, een nieuw begrip



Gelijke fouten?
Betekent ‘gelijkheid’ dat BES dus ook alle fouten van Nederland moeten overnemen? Zeker niet. We zagen reeds dat afwijking van Nederlandse regelgeving mogelijk is, als die afwijking een ‘legitiem doel’ dient. Het vermijden van een fout is natuurlijk een legitiem doel.

Het zou een grote sociale fout zijn, als BES de Nederlandse Bijstandswet onge-wijzigd zouden overnemen. Voor zelf-ontwikkeling en om een gemeenschap te kunnen laten functioneren, moeten mensen werken. Of men dit nu uit Christelijk oogpunt beziet (‘in het zweet uws aanschijns’; Genesis 3:19), of uit socialistisch oogpunt (‘wie zijn plicht doet, die heeft recht’), werk is de basis van een gezonde samenleving.

In zijn encycliek ‘Laborem Exercens’ (= ‘Werk in Uitvoering’) heeft Paus Johannes Pualus II zijn hele sociale visie gebaseerd op ‘werk’. Zelfs de Nazi’s wisten dat werk goed is voor mensen: ‘Arbeit adelt’.

Werkbijstand

De maatschappij is een te voltooien bouw-
werk. Zonder werk komt niets tot stand. Nederland (en vele Westerse landen) heeft een grote fout gemaakt toen men bijstand ging verschaffen in plaats van werk. Curaçao heeft die fout gekopieerd, maar de BES niet.

In Bonaire (en voor zover wij weten in Saba en St. Eustiatius idem ditto) heeft men nooit ‘bijstand’ of ‘onderstand’ gegeven, d.w.z. niet als recht. Er is geen bijstandregeling van kracht. Wel verstrekt men ‘onderstand’ als gunst (zonder wettelijke basis). Maar daarvoor komen alleen in aanmerking mensen die echt niet kunnen werken en die in Nederland WAO zouden ontvangen.

In BES weet dus iedereen nog dat men moet werken voor zijn brood. Deze na-tuurlijke en gezonde situatie is in BES nog normaal. In Nederland niet meer. In sommige kringen word je in Nederland voor ‘dom’ versleten, als je werkt voor je brood. Immers, daar is bijstand? Boven-dien, ook vele WAO-ers zouden redelijkerwijs nog nuttige arbeid kunnen verrichten (ook al schreeuwen zij van niet), als zij daarvoor openstonden.

BES heffen een vermanende vinger ...

Dit is nieuw voor Nederland. Een lesje werkethiek van BES! Nederland is gewend de vermanende vinger te heffen, maar wat is dit? BES verheft de vinger! En net op een punt waar het Nederlanders in de mond bestorven ligt te klagen dat ‘die Antillianen lui zijn en alleen maar bijstand willen trekken’.

Welnu, dit laatste geldt niet voor Bonaireanen. Over ‘luiheid’ kan worden getwist, maar in Bonaire trekken ‘ze’ in ieder geval geen bijstand. Tot voor kort kende Bonaire het zgn. ‘Rouleer-systeem’, waarbij werkelozen konden vragen (als gunst!) om 3 weken te mogen werken voor de overheid (voornamelijk bij wegenonderhoud). Dit bij wijze van sociale voorziening (waar in Nederland bijstand zou worden gegeven). Na 3 weken werk, was men weer 3 weken op zichzelf aangewezen, waarna men nogmaals 3 weken werk mocht aanvragen.

OK, het is waar. Tijdens verkiezingstijd kon bijna iedereen 3 weken werk krijgen. Zo werd deze sociale voorziening misbruikt voor politieke doeleinden. Dit is zeker geen pluim op Bonaire’s hoed, maar dit doet niet af aan het feit dat Bonaire altijd veel zuiverder is geweest dan Nederland als het gaat om handhaving van de basis van een gezonde werkethiek, namelijk ‘geen aalmoes, maar werk’. Een regeling van ‘gratis bijstand’ heeft Bonaire nooit gekend.

‘We are not convinced ...’

Sommige critici zal men nooit overtuigen. Zij zullen wijzen op de lage ar-
beidsproductiviteit in BES. En zij hebben daar een punt. Het wordt eentonig om de slavernij er weer bij te halen, maar toch heeft die ook hier nog steeds een invloed. De slaaf leerde werk te haten en subtiel te saboteren. Dit patroon is nog steeds herkenbaar. Het wordt hoog tijd dat we hier overheen groeien, maar de lage pro-ductiviteit heeft in ieder geval een ver-klaring (alhoewel geen rechtvaardiging).

Maar afgezien van deze relativering, zal men in Nederland toch moeten toegeven dat Bonaire’s primitieve ‘rouleer-systeem’ qua werkethiek op een hoger plan staat dan de ‘very sophisticated’ Nederlandse Bijstandswet.

Herintroductie rouleersysteem

In ieder geval doen de BES er goed aan om in de toekomst de basis van hun werk-ethiek hoog te houden en dus af te wij-ken van de Ned. Bijstandswet, in die zin dat het verstrekken van bijstand zonder werkverplichting aan arbeidsgeschikte mensen niet wordt overgenomen.

In geval van ziekte, ongeval of sociale indicatie (bijv. alleenstaande moeders van hele jonge kinderen) is er natuurlijk geen werkverplichting. Maar gezonde mensen dienen gezond werk te verrichten. Als zij in de ongelukkige omstandigheid ver-keren geen werk te kunnen vinden, dan dient de overheid bij te staan in de vorm van rouleerwerk (nu als recht op sociale voorziening, geen gunst-cultuur meer). Maar
niet meer dan noodzakelijk: 3 weken. Rouleerwerk mag geen carrière worden.

Wij pleiten er dan ook voor dat BES de Nederlandse Bijstanswet overnemen met
afwijkingen, en wel dusdanig dat daarin voor BES het vroegere Bonaireaanse ‘rouleer-systeem’ wordt opgenomen. ‘Rouleerders’ kunnen dan de bijstandnorm ontvangen in een systeem van ‘3 weken op, 3 weken af’, met dien verstande dat men na 6 weken dus de helft van het bedrag van de bijstandnorm heeft ontvangen. Gedurende de ‘3 weken af’ mag men vrij werken, maar men ontvangt van de overheid niets. Gedurende de ‘3 weken op’ verricht men werk tegen betaling van de bijstandnorm. Dit systeem handhaaft de prikkel om regulier werk te zoeken. En dat is precies ook de bedoeling!

Wel bijstandnorm, geen bijstandsysteem

Uit het vorenstaande volgt dat wij pleiten voor overname van de bijstandnorm als officiële indicator van de minimum-
levensstandaard. Er kan geen twijfel over bestaan dat voor de BES-burger een minimum-levenstandaard moet worden vastgesteld die in beginsel een gelijke koopkracht garandeert als voor burgers in Nederland. Dit is de bijstandnorm.

Om dit te kunnen doen, dient zo spoedig mogelijk een ‘vergelijkend koopkracht-onderzoek’ te worden uitgevoerd. Op basis daarvan kan de minimum-levensstandaard voor BES worden vastgesteld die geijkt wordt aan het Nederlands niveau.

Op stel en sprong?

Dit hoeft niet op stel en sprong. Een ieder kan begrijpen dat geleidelijk naar de nieuwe situatie moet worden toegewerkt. Een inhaalslag van 5 tot 10 jaar lijkt redelijk. Immers, het Nederlandse niveau stijgt ook jaarlijks. Als maar wordt erkend dat BES als deel van Nederland aan-spraak krijgen op een minimum-levensstandaard die indexmatig gelijk is aan die van Nederland. We praten hier over het minimum dat een mens nodig heeft om menswaardig te kunnen leven. Wij hopen dat hierover geen discussie nodig zal zijn. Wat zou men kunnen tegenwerpen? ‘BES-burgers zijn geen mensen’?
Is dit zo? Beter een slechte dag op het werk en goede sex, volgens ons ....