Een vloedgolf van nieuwe wetten liggen op dit moment op de tafels van onze Eilandsraadleden ter overweging en stemming. Behalve de WolBES is er de Wet Financiële Verhouding BES, de Invoeringswet BES (‘IBES’), de Aanpassings-wet BES (‘ABES’) en een Aanpassing op de Kieswet. Ze staan allemaal op onze website (met Memorie van Toelichting) te www.arcocarib.com (in ons ‘Caribbean Knowledge Center; klik op ‘Legal’ en dan ‘Constitutional Structure’). Men vindt ze ook op onze home-page onderaan.
De financiële verhouding
In de Wet financiële verhouding BES (‘WfvBES’) wordt het financieel toezicht
geregeld (bijna identiek aan de huidige Alg. Maatregel van Rijksbestuur Tijdelijk Financieel Toezicht). Voorts staan daarin opgesomd de belastingen en rechten die de BES-eilanden zelf mogen heffen (en de opbrengst daarvan mogen behouden) en tenslotte is daarin geregeld de financiële verhouding tussen het Rijk en de eilanden. De basis van die verhouding is dat alle gelden van loonbelasting, inkomstenbelasting en winstbelasting naar het Rijk gaan. Het Rijk geeft dan uit de algemene middelen een uitkering aan de eilanden.
De eilanden krijgen in beginsel 3 soorten inkomstenbronnen:
1) opbrengst eigen belastingen en rechten;
2) de ‘vrije uitkering’; het Rijk betaalt jaarlijks een x-bedrag aan elk eiland, welk bedrag naar eigen inzicht mag worden besteed (voor Nederlandse gemeenten noemt men dit de ‘algemene uitkering’);
3) de ‘bijzondere uitkering’; als het Rijk wil dat de eilanden bepaalde diensten leveren, dan betaalt het Rijk de kosten; dit geld kan dus niet vrij worden besteed, maar moet worden uitgegeven aan een door het Rijk bepaald doel;
Investeringen worden op andere wijze bekostigd. Dit kan leiden tot aftrek van de ‘vrije uitkering’. Dit is een kwestie apart, die hier vanwege ruimtegebrek niet besproken kan worden. Belangrijk om te weten is dat de BES-eilanden renteloos in publieke werken kunnen investeren.
Taakverdeling
Van groot belang voor onze begroting is de taakverdeling. Immers, hoe meer taken we zelf willen blijven doen, des te meer we zelf zouden moeten betalen. Alles hangt er dus vanaf hoe de ‘vrije uitkering’ zal worden samengesteld en of de bijzondere uitkeringen er al of niet ‘netto bijkomen’. Beide punten zijn nog open. Er is nog geen duidelijkheid over de samenstel-ling van de ‘vrije uitkering’, noch over de taakverdeling, noch over de financiering van de taken, d.w.z. of de ‘bijzondere uit-keringen’ netto boven de ‘vrije uitkering’ erbij komen, of dat ze via een achterdeur weer van de ‘vrije uitkering’ worden afgetrokken. Hoe dan ook, bij de taakverdeling hoort het er niet om te gaan taken naar Nederland over te hevelen uitsluitend omdat dat financieel goed uitkomt. Het gaat er om alleen die taken naar Nederland over te hevelen, wanneer het voor beide partijen een meerwaarde heeft als Nederland ze uitvoert.
Gelijke monniken, gelijke kappen
In de WfvBES ontbreekt het eindperspectief en de bepaling van een termijn waarin dit eindperspectief zal worden bereikt. Integratie in Nederland betekent dat het eindperspectief moet zijn het Nederlandse voorzieningenniveau en sociaal-econo-misch niveau. Immers voor voortzetting van een Caribisch niveau hadden BES net zo goed in de Antillen kunnen blijven.